Chiến tranh thương mại (Trade War)

Trên thực tế, cuộc xung đột lợi ích thương mại Mỹ Trung đã âm ỉ từ lâu khi hàng loạt doanh nghiệp Mỹ chuyển nhà máy sang Trung Quốc để tận dụng nhân công giá rẻ trong khi nhập khẩu hàng loạt các mặt hàng về tiêu thụ tại Mỹ. Tuy nhiên, sự việc chỉ thực sự bùng nổ từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đắc cử.

Ngay từ trong chiến dịch tranh cử của mình, Tổng thống Trump đã chỉ trích Trung Quốc là nguyên nhân chính khiến Mỹ thâm hụt thương mại cũng như mất dần việc làm, đồng thời cam kết sẽ sử dụng những biện pháp cứng rắn để giải quyết vấn đề này.

Đúng như lời hứa, Tổng thống Trump mở cuộc điều tra về đánh cắp tài sản sở hữu trí tuệ nhắm vào Trung Quốc. Đồng thời Mỹ đã đánh thuế 10% với 250 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và Tổng thống Trump đe dọa sẽ nâng thuế lên 25% vào ngày 1/1/2019. May mắn thay, cuộc họp thượng đỉnh G20 giữa 2 nhà lãnh đạo tại Argentina đã khiến Nhà Trắng quyết định tạm lùi thời hạn đánh thuế thêm 90 ngày, tuy vậy 2 bên vẫn chưa đi đến được thống nhất chung để giải quyết xung đột thương mại.

Bất ngờ thay, vụ việc Mỹ yêu cầu Canada bắt Giám đốc tài chính Mạnh Văn Chu của tập đoàn Huawei lại khiến tình hình trở nên căng thẳng. Tập đoàn Huawei là một trong những trọng tâm nhằm phát triển nền công nghệ của Trung Quốc nhưng bị Mỹ từ nhiều năm nay cáo buộc ăn cắp sở hữu trí tuệ công nghệ cũng như hợp tác với quân đội mở cửa sau trên những thiết bị bán ra nhằm đánh cắp thông tin.

Ở phía bên kia Thái Bình Dương, chính quyền Bắc Kinh coi đây là một hành động khiêu khích và đã bắt giữ 3 công dân Canada nhằm tạo áp lực thả bà Mạnh.

Tại Lễ kỷ niệm 40 năm cải cách kinh tế, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cứng rắn tuyên bố: “Không ai được quyền ra lệnh cho nhân dân Trung Quốc nên hay không nên làm gì”.

Giá bitcoin lao xuống vực

2018 là một năm không may mắn với thị trường tiền ảo khi giá Bitcoin giảm gần 80% kể từ đầu năm. Có thể nói cơn sốt Bitcoin đã khiến vô số người giàu lên nhanh chóng cũng như khiến bao người phá sản. Thời điểm cuối năm 2017, giá Bitcoin có lúc gần 20.000 USD chỉ sau vài tháng tăng chóng mặt. Hàng loạt những dự đoán về một đồng tiền mới, cuộc cách mạng trong hệ thống tài chính được đưa ra và Bitcoin được cho là sẽ đạt 100.000 USD.

Tuy nhiên, hàng loạt những vụ bê bối cùng sự siết chặt kiểm soát từ những thị trường như Trung Quốc đã khiến Bitcoin chao đảo. Các nhà đầu tư lớn không rót thêm vốn cho thị trường trong khi ứng dụng của Bitcoin với nền kinh tế lại có hạn, khiến đồng tiền này ngày càng mất giá. Hiện đồng tiền này chỉ giao dịch quanh mốc 3.000 USD và thường xuyên đỏ lửa. Hàng loạt đồng tiền ảo khác như Ethereum hay Ripple cũng mất giá tới 90%.

Việc các đồng tiền ảo lao dốc khiến hàng loạt hệ thống đầu tư đa cấp phá sản, trong khi nhiều khu khai thác tiền ảo cũng phải bán tháo máy móc do không có lợi nhuận.

Triều Tiên gặp Mỹ, dàn hòa với Hàn Quốc

Đối với Tổng thống Mỹ Donald Trump, việc gặp mặt nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un có lẽ là thành tựu lớn nhất của ông kể từ khi lên nhậm chức. Trong khi năm 2017, Triều Tiên có những động thái “cứng rắn” với Phương Tây thì bất ngờ từ đầu năm 2018, chính quyền Bình Nhưỡng lại thể hiện thái độ “thân thiện”.

Hàng loạt những động thái như nối lại đường dây nóng 2 nước, cử em gái nhà lãnh đạo Kim Jong Un là bà Kim Yo Jong sang dự thế vận hội mùa đông tại Hàn Quốc đã diễn ra và bất ngờ nhất là việc Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In có cuộc gặp với nhà lãnh đao Kim Jong Un ngày 27/4 đã khiến cả thế giới phải xôn xao. Tuyên bố phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên hướng tới chấm dứt chiến tranh đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông.

Đỉnh điểm của sự việc là khi nhà lãnh đạo Kim Jong Un có cuộc họp mặt với Tổng thống Donald Trump tại Singapore vào ngày 12/6, cho thấy khả năng lớn về việc đem lại hòa bình cho bán đảo Triều Tiên cũng như chấm dứt hàng thập niên thù địch.

World Cup

Nói đến năm 2018 thì không thể không nhắc đến Giải vô địch bóng đá thế giới (World Cup) 2018. Đây là giải đấu đắt đỏ nhất trong lịch sử với 14,2 tỷ USD đầu tư được tổ chức tại Nga và quán quân năm nay là đội tuyển Pháp.

Đây là giải đấu đầu tiên mà các trọng tài được phép sử dụng công nghệ VAR, khi có một đội chuyên quay lại các pha bóng để trọng tài có thể tạm dừng trận đấu, xem lại các pha bóng để đưa ra quyết định. Công nghệ này vấp phải sự tranh cãi kịch liệt khi nhiều chuyên gia cho rằng chúng làm mất đi yếu tố bất ngờ khó lường trong bóng đá. Một số khác lại cho rằng công nghệ này khiến các trận đấu công bằng hơn.

World Cup 2018 cũng là năm mà nhiều đội bóng lớn cũng như tên tuổi nổi tiếng bất ngờ thất bại. Cristiano Ronaldo với Bồ Đào Nha, Lionel Messi với Argentina hay Neymar với Brazil, họ đều là những tên tuổi lớn bị loại bởi những đội bóng còn trẻ và đầy nhiệt huyết. Trong khi đó, tên tuổi đội tuyển Croatia lại tỏa sáng với chiếc huy chương bạc.

Về phía đương kim vô địch Pháp, họ đến World Cup năm nay với đội hình còn trẻ và cho thấy được sức mạnh cũng như ý chí quyết tâm của mình khi đánh bại Croatia lên ngôi vô địch.

Chứng khoán

Năm 2018 cũng là một năm đầy biến động với thị trường chứng khoán thế giới. Tại Mỹ, Phố Wall 2 lần lập kỷ lục vào tháng 1 và tháng 9/2018 nhưng sau đó lại giảm điểm mạnh. Việc Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) nâng lãi suất cùng cuộc chiến thương mại với Trung Quốc đã khiến thị trường chứng khoán Mỹ gặp rất nhiều biến động trong năm.

Ở bên kia bờ Thái Bình Dương, thị trường chứng khoán Trung Quốc lại cắm đầu đi xuống khi tổng mức vốn hóa toàn thị trường đã mất 2.000 tỷ USD, Tính từ đầu năm đến nay, sàn chứng khoán Thượng Hải đã giảm 20% điểm và hiện ở mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua. Việc kinh tế giảm tốc, thị trường bất động sản có dấu hiệu xì hơi, FED nâng lãi suất và cuộc chiến thương mại với Mỹ đang khiến nhà đầu tư ồ ạt thoái vốn khỏi thị trường.

Venezuela

Năm 2018 tiếp tục là 1 năm tồi tệ của Venezuela khi nước này chìm sâu trong khủng hoảng. Nền kinh tế Venezuela đã suy thoái trong 4 năm kể từ khi giá dầu giảm sâu cuối năm 2014. Từ 1 nền kinh tế số 1 Châu Mỹ Latinh, giờ đây người dân Venezuela phải tị nạn sang những quốc gia khác để có thể mưu sinh.

Trong năm vừa qua, chính phủ Venezuela đã 2 lần đổi tiền và thậm chí phát hành cả tiền số nhưng chẳng thay đổi được gì nhiều. Dù tăng lương tối thiểu hay kiểm soát thị trường tài chính, tiền tệ nhưng lạm phát vẫn phi mã và chợ đen vẫn hoành hành. Người dân vẫn phải sống trong cảnh thiếu mọi thứ, từ lương thực, thuốc men cho đến xăng dầu, điện nước.

Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo lạm phát tại Venezuela sẽ đạt 1,37 triệu phần trăm trong năm nay còn GDP sẽ giảm tới 18%, mức giảm mạnh nhất toàn cầu.

Giá dầu

Giá dầu thế giới đầu năm nay ổn định quanh mốc 70 USD/thùng. Tuy nhiên bất ngờ vào cuối năm, thị trường dầu náo loạn khi giá dầu chạm mốc 87 USD/thùng do Mỹ khôi phục lệnh trừng phạt Iran cùng với việc những nước xuất khẩu dầu chính cắt giảm sản lượng khai thác. Ngoài ra, việc đồng USD tăng cũng là một nguyên nhân khiến giá loại hàng hóa này đi lên.

Trớ trêu thay, giá dầu không giữ được lâu khi lại giảm mạnh xuống ngưỡng 50 USD/thùng do lo ngại chiến tranh thương mại làm suy yếu nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ. Bên cạnh đó, việc các nước xuất khẩu dầu mỏ bắt đầu tăng sản lượng khi giá dầu lên càng làm thị trường thừa cung, qua đó đẩy giá dầu đi xuống.

Sát hại nhà báo của Ả Rập Xê Út

Tại Trung Đông, vụ bê bối sát hại nhà báo tại Thổ Nhĩ Kỳ của Ả Rập Xê Út đang khơi mào nhiều sóng gió. Sự việc không chỉ khiến Ả Rập Xê Út bị chỉ trích mà còn khiến đồng minh Mỹ chịu nhiều áp lực.

Ngày 2/10, nhà báo Jamal Khashoggi được nhìn thấy lần cuối cùng trên camera an ninh đang đi vào đại sứ quán Ả Rập Xê Út của Thổ Nhĩ Kỳ. Ông tới làm thủ tục kết hôn với bạn gái nhưng không thấy quay ra. Ngay lập tức người bạn gái của ông đã báo cáo cho cảnh sát và khi thông tin lan rộng, phía Ả Rập Xê Út đã tuyên bố nhà báo Khashoggi đã rời đại sứ quán bình thường như không cung cấp bằng chứng.

Tuy nhiên đến ngày 10/10, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp thông tin về đội sát thủ được cử đến để giết hại nhà báo và ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy phía Ả Rập Xê Út nói dối. Đến sáng 19/10, cuối cùng Ả Rập cũng phải thừa nhận việc sát hại nhà báo này.

Vụ việc đã làm ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh của Ả Rập Xê Út cũng như Thái tử Mohammed bin Salman, người được cho là cầm quyền thực sự tại quốc gia này. Nhà báo Khashoggi vốn luôn chỉ trích Thái tử Mohammed vì việc đàn áp những người bất đồng chính kiến.

Ngoài ra, việc sát hại dã man nhà báo rồi tiêu hủy xác khiến Mỹ gặp khó khăn trong việc bảo vệ đồng minh. Ban đầu Tổng thống Trump chỉ trích chính phủ Ả Rập đã giấu sự việc nhưng sau đó lại dễ dàng chấp nhận cách giải quyết có phần hời hợt, khiến cả nghị sĩ lẫn giới truyền thông chỉ trích.

Biểu tình áo vàng tại châu Âu

Ngày 24/11, cuộc biểu tình của hơn 5.000 người tại thủ đô Paris-Pháp nhằm phản đối chính sách tăng thu xăng dầu của chính phủ đã biến thành bạo loạn. Khải hoàn môn, một biểu tượng lịch sử, văn hóa của Pháp đã bị vẽ bậy và đập phá.

Ban đầu, nhiều cuộc biểu tình nhỏ lẻ đã diễn ra trước đó khi những người vùng quê nông thôn phải di chuyển nhiều phản đối chính sách tăng thuế xăng dầu. Sau đó, sự tham gia của tầng lớp trung lưu và lao động khiến mọi chuyện ngày càng mất kiểm soát. Câu chuyện không chỉ dừng lại ở thuế nhiên liệu mà còn do người dân bức xúc trước chất lượng sống đi xuống. Mức lương bình quân của người lao động hiện quá cao để nhận trợ cấp nhưng lại không đủ để họ chi tiêu.

Do những người biểu tình ban đầu hầu hết là các tài xế taxi sống ở vùng ngoại ô nên họ mặc luôn áo vàng đồng phục khi biểu tình, hệ quả là chúng trở thành biểu tượng cho phong trào áo vàng. Những cuộc biểu tình này hoàn toàn tự phát và lan truyền trên mạng xã hội. Hầu hết mọi người đều đổ lỗi cho những cải cách của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là nguồn cơn của mọi chuyện.

Phần lớn những cuộc biểu tình trên toàn nước Pháp đều diễn ra ôn hòa cho đến khi những phần tử quá khích đập phá gây bạo loạn tại Paris ngày 24/11. Kể từ đây, hàng loạt cuộc biểu tình bạo lực đã diễn ra dưới sự phẫn nộ của người dân. Chính quyền Paris đã phải hoãn tăng thuế nhiên liệu nhưng chúng chả giúp ích gì nhiều bởi phong trào áo vàng đã trở thành một biểu tượng cho sự giận giữ của người dân khi đời sống không cải thiện như mong đợi.

Tệ hơn, phong trào này tiếp tục lan sang nhiều nước Châu Âu như Anh, Italy, Áo với những yêu cầu khác nhau. Nói chung, việc Châu Âu hồi phục chậm sau cuộc khủng hoảng 2008 cũng như những rắc rối như khủng hoảng di cư là nguồn cơn chính dẫn đến những bất bình trong dân chúng.